ธัญญ์รวิช
คุณเคยจินตนาการไหมว่าในอนาคต…ลูกหลานของเราอาจไม่มีโอกาสเห็น “เสือโคร่ง” หรือ “เลียงผา” ตัวเป็นๆ อีกเลย? ไม่ใช่เพราะพวกเขาไม่กล้าเดินเข้าป่า แต่เพราะ “มันอาจไม่มีหลงเหลืออยู่ให้เห็นอีกแล้ว” ลองจินตนาการดูว่า…ในอนาคตอันใกล้ เราอาจต้องพาลูกหลานไปดู “เสือโคร่ง” แค่ในหนังสือเรียน หรือนกหายากอาจกลายเป็นเพียงเสียงในคลิปที่พบเจอได้ในอินเทอร์เน็ต เพราะไม่มีตัวจริงหลงเหลืออยู่ในผืนป่าไทยอีกต่อไป เพราะสัตว์ป่าที่กำลังหายไปเหล่านี้ ไม่ได้ตายจากการล่าเพียงอย่างเดียว แต่ยังรวมถึง “การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของเรา” ด้วยวันนี้เราจะพาไปรู้จักกับ “5 สัตว์ป่าไทยที่ใกล้สูญพันธุ์” ที่คุณอาจยังไม่รู้ว่าพวกเขากำลังหายไปอย่างช้า ๆ
1.เสือโคร่ง (Tiger)
- สถานะ: ใกล้สูญพันธุ์ขั้นวิกฤติ (Critically Endangered)
- จำนวนที่เหลือในไทยประมาณ 150 ตัว (เฉพาะในป่าตะวันตก เช่น ห้วยขาแข้ง, แม่วงก์) เสือโคร่งไทยเคยเป็นเจ้าป่าอย่างภาคภูมิ แต่วันนี้กลับต้องหลบซ่อนจากสายตาของนักล่าและเผชิญการสูญเสียถิ่นอาศัยอย่างต่อเนื่อง การบุกรุกพื้นที่ป่าและการล่าสัตว์ผิดกฎหมายคือภัยเงียบที่ทำให้เสือโคร่งกลายเป็นแค่ “ตำนาน” บนหน้าหนังสือเรียน เสือโคร่งสามารถเดินทางได้ไกลถึง 20-30 กิโลเมตรต่อวันเพื่อหาเหยื่อ แต่เมื่อพื้นที่ป่าถูกตัดแบ่งจนเหลือไม่พอ พวกมันจึงอดอาหารและตายลง และยังมีการล่าเพื่อเอาหนัง กระดูก เขี้ยวไปใช้ในเครื่องประดับและยาจีน ทำให้ประชากรขอเสือโคร่งลดลงเป็นอย่างมาก
2.เลียงผา (Serow)
- สถานะ: ใกล้สูญพันธุ์ (Endangered)
- เลียงผาอาศัยอยู่ในแถบภูเขาสูงในภาคเหนือและภาคตะวันตกของไทย เลียงผาเป็นสัตว์ ที่ใครเห็นก็มักแปลกใจ เพราะมันหน้าตาคล้ายแพะแต่ก็มีความลึกลับเหมือนกวางป่า มองเผิน ๆ เลียงผาอาจดูคล้ายกวางผา โดยเลียงผาจะมีขนตามลำตัวสีดำหรือสีเทาเข้ม ขนแผงคอตั้งแต่โคนเขาไปจนถึงหัวไหล่โคนเป็นสีขาวปลายขนเป็นสีเทาเข้มหรือสีดำ ขนที่ขาใต้หัวเข่าลงมาจะมีสีดำ สีเทา ไปจนถึงสีน้ำตาลแดง หางสั้นและปกคลุมไปด้วยขนสีเทาเข้มบริเวณสันหาง จะพบเลียงผาอาศัยอยู่บริเวณหน้าผากับยอดเขาสูง เลียงผาถูกล่าเพราะ “เขา” ที่นำมาใช้ทำยาและเป็นทำเครื่องประดับ เนื่องจากมีความเชื่อว่า “เขา” ของเลียงผามีอำนาจลึกลับนำมาทำเครื่องรางของขลังได้ ตลอดทั้งการล่าเพื่อเป็นอาหาร ทำให้เลียงผากลายเป็นหนึ่งในสัตว์ใกล้สูญพันธุ์
3.สมเสร็จ (Tapir)
- สถานะ: ใกล้สูญพันธุ์ (Endangered)
- สมเสร็จเป็นสัตว์ที่มีการผสมผสานจากหลากหลายสายพันธุ์สัตว์ กล่าวคือ รูปร่างคล้ายหมู กีบเท้าคล้ายแรด จมูกและริมฝีปากมนยาวยื่นออกมาคล้ายงวงช้างแต่ไม่ยาวมาก หางสั้นคล้ายหางหมี หูเล็กสั้นกลม ตาเล็ก สมเสร็จเป็นสัตว์กีบคี่เช่นเดียวกับแรดและกระซู่แต่ไม่มีนอบริเวณจมูกตีนหลังของสมเสร็จมีกีบนิ้ว 3 นิ้วคล้ายแรดส่วนตีนหน้ามีกีบนิ้ว 4 นิ้วลักษณะกีบค่อนข้างเรียวแยกจากกันโดยมีร่องระหว่างนิ้วลึกร่องขารวมถึงหาง บริเวณกลางลำตัวตั้งแต่หลังขาหน้าถึงก้นเป็นสีขาวหนังตามลำตัวของสมเสร็จไม่หนา และไม่มีรอยพับเหมือนแรดและกระซู่ ยกเว้นบริเวณคอจะมีแผ่นหนังหนามากไว้ช่วยป้องกันอันตรายจากศัตรู เช่น เสือโคร่งที่ชอบตะปบเหยื่อบริเวณคอ สมเสร็จเอเชียมีขนาดใหญ่กว่าสมเสร็จพันธุ์อื่นๆ และตัวเมียจะมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ สมเสร็จเป็นสัตว์มีอยู่จริงในป่าไทย และกำลังจะหายไป มักอาศัยอยู่ในป่าดิบชื้นทางภาคใต้ เช่น เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา
4.นกแต้วแล้วท้องดำ (Gurney’s Pitta)
- สถานะ: ใกล้สูญพันธุ์ขั้นวิกฤติ (Critically Endangered)
นกชนิดนี้เป็นสัตว์ที่มีถิ่นกระจายพันธุ์แคบมาก ปัจจุบันประชากรหลักหลงเหลืออยู่ในเฉพาะประเทศไทย บริเวณป่าที่ราบต่ำเขานอจู้จี้ และผืนป่า Taninthayi ฝั่งตะวันออกของประเทศเมียนมา นกแต้วแล้วท้องดำมีสีสันสวยงามราวกับภาพวาด แต่ความงามนี้กลับดึงดูดภัยร้าย เพราะมันกลายเป็นเป้าหมายของนักสะสมนกหายาก รวมถึงการทำลายป่าเพื่อทำสวนยางและปาล์มก็ทำให้แหล่งอาศัยของมันถูกบุรุกเป็นสาเหตุให้นกแต้วแล้วท้องดํามีจํานวนประชากรลดน้อยลง อย่างรวดเร็ว
5.ละองหรือละมั่ง (Eld’s Deer)
- สถานะ: ใกล้สูญพันธุ์ (Endangered)
- ด้วยจุดเด่นมีเขาสวยสง่า(เฉพาะเพศผู้) คล้ายมงกุฎของราชา ลำตัวมีขนละเอียดสีน้ำตาลแกมเหลือง ขนด้านบนมีสีแดงอมน้ำตาล ส่วนท้องมีสีขาว หรือสีครีม มีขนสีขาวรอบหู ตา และคาง ตัวผู้ใหญ่กว่าตัวเมีย ในอดีตละมั่งเคยเป็นภาพคุ้นตาในทุ่งหญ้าเมืองไทย แต่ปัจจุบันหลงเหลืออยู่ไม่กี่ร้อยตัวเท่านั้น ถูกล่าเพราะเนื้อและเขา อีกทั้งถิ่นอาศัยก็ถูกเปลี่ยนเป็นพื้นที่เกษตร ทำให้พวกมันจึงมีชีวิตรอดได้น้อยลงทุกปี
การสูญพันธุ์ของสัตว์ป่าไม่ใช่เรื่องไกลตัวอย่างที่คิด นี่ไม่ใช่แค่เรื่องของป่าเขาหรือรายการสารคดี แต่คือสัญญาณที่กำลังบอกเราว่าระบบนิเวศของโลกนี้กำลังเสียสมดุล ฟังดูเหมือนเรื่องไกลตัว แต่ความจริงมัน “ใกล้และเร็ว” กว่าที่เราคิดเมื่อสัตว์ป่าหายไป ไม่ใช่แค่เรื่องของสัตว์ แต่มันคือการพังทลายของ “ระบบนิเวศ” ที่เชื่อมโยงมาถึงชีวิตเราโดยตรงน้ำเสีย อากาศแย่ พืชพรรณลดน้อย อาหารแพงขึ้น ล้วนมีที่มาจากการสูญเสียสมดุลธรรมชาติ เพราะฉะนั้น…การช่วยชีวิตสัตว์ป่าคือการช่วย “ชีวิตเรา” เช่นกัน
